Wczytywanie...
Zdarzają się sytuacje, gdy nie odbieramy korespondencji sądowej wysłanej na nasz adres. Myślimy, że skoro przesyłka faktycznie do nas nie dotarła, a my nie zapoznaliśmy się z jej zawartością, sąd nie wyda niekorzystnych dla nas rozstrzygnięć. Przecież faktycznie nie wiemy, co jest w środku, skoro tego nie otworzyliśmy. Często nie zdajemy sobie sprawy o istnieniu fikcji doręczenia, czyli uznaniu korespondencji za doręczoną w przypadku braku jej faktycznego odebrania przez adresata. Jak to działa w EPU? Czym różni się adres zameldowania od adresu zamieszkania?
Jak sama nazwa wskazuje EPU inicjowane jest drogą elektroniczną. W tym celu od wielu lat funkcjonuje strona internetowa, za której pośrednictwem istnieje możliwość złożenia pozwu w postępowaniu elektronicznym. Co więcej możliwość taka dotyczy nie tylko pełnomocników profesjonalnych, takich jak adwokaci, czy radcy prawni. Każda osoba posiadająca roszczenie pieniężne w stosunku do podmiotu posiadającego adres w Polsce, które stało się wymagalne w okresie trzech lat może skierować powództwo za pośrednictwem EPU (art. 50528 i 50529a k.p.c.).
Elektroniczne postępowanie ma na celu przyspieszenie procesów sądowych - ma być to postępowanie dla roszczeń co do zasady bezspornych, dzięki czemu, w zamierzeniu, ma być przeprowadzane szybko i sprawnie.
Do wniesienia pisma inicjującego postępowanie o zapłatę przeciwko pozwanemu w EPU należy wypełnić stosowny formularz dostępny na przeznaczonej do tego stronie internetowej, a także uiścić stosowną opłatę. Warunki formalne pozwu do EPU zostały przewidziane w art. 50532 k.p.c. Wniesienie pozwu w EPU wymaga jedynie wskazania dowodów na poparcie swoich twierdzeń, jednakże dowodów tych nie załącza się fizycznie do pisma, zostają one jedynie wymienione w jego treści. Oprócz tego konieczne jest także wniesienie opłaty od pozwu w EPU.
Ponadto, aby skutecznie wysłać pozew konieczna jest znajomość numeru PESEL lub numeru NIP pozwanego będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub numeru w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
Z naszego doświadczenia wynika, że pozwy w EPU należy pisać w sposób jak najmniej skomplikowany, wyłuszczając sądowi stan faktyczny w sposób prosty. Sąd w EPU nie będzie bowiem wzywał nas do uzupełnienia braków, czy wyjaśnienia poszczególnych elementów roszczenia.
Jeżeli ziszczą się podstawy, tj. roszczenie pieniężne będzie zasadne, twierdzenia co do faktów nie będą budzić wątpliwości, zaspokojenie roszczenia nie będzie zależeć od świadczenia wzajemnego, a powód wskaże adres pozwanego w Polsce, Sąd wyda nakaz zapłaty i wyśle go pozwanemu wraz z pozwem oraz stosownymi pouczeniami (a contrario art. 50533 k.p.c. oraz art. 499 k.p.c. w zw. z art. 50528 k.p.c.).
Sądem, który prowadzi postępowania w EPU jest Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, VI Wydział Cywilny, położony w Lublinie przy ul. Boczna Lubomelskiej 13. W sądzie tym jednak nie odbywają się rozprawy, a roszczenia złożone w formie elektronicznej są rozpatrywane przez sędziów i referendarzy z poziomu komputerów. Czynności sądu, referendarzy i przewodniczącego utrwalane są wyłącznie w systemie teleinformatycznym, a wytworzone w ich wyniku dane w postaci elektronicznej opatrywane są kwalifikowanym podpisem elektronicznym (art. 50530 k.p.c.). Sprawy w EPU należą zatem wyłącznie do kompetencji powyższego sądu.
Wysłanie nakazu następuje na adres wskazany przez powoda w pozwie. W idealnym świecie zostanie on wysłany na adres korespondencyjny, a przesyłka zostanie odebrana przez adresata, jeżeli ten znajduje się pod wskazanym przez nadawcę adresem. Świat windykacji jednak rządzi się własnymi prawami. Co zatem w sytuacji, gdy mimo ziszczenia się przesłanek do wydania nakazu zapłaty okaże się, że faktyczne doręczenie pozwu będzie niemożliwe?
Niezwykle istotny jest artykuł 50534 § 1 i 2 k.p.c. według którego jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie z art. 139 § 1 zdanie drugie, nie odebrał nakazu zapłaty, a w sprawie nie otrzymał on wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w art. 131-138 i nie ma zastosowania artykuł 139 § 2 i 3 lub inny przepis szczególny przewidujący fikcję, nakaz zapłaty uznaje się za doręczony, o ile adres, pod którym pozostawiono zawiadomienia, jest zgodny z adresem ujawnionym w rejestrze PESEL. W przeciwnym przypadku stosuje się przepis § 2, według którego jeżeli po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany nie może go otrzymać w kraju, sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i umarza postępowanie, chyba że powód w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż miesiąc, usunie przeszkodę w doręczeniu nakazu zapłaty. Wezwanie do usunięcia przeszkody nie podlega powtórzeniu.
Doręczenie zatem nakazu zapłaty w EPU będzie skuteczne nawet wtedy, gdy wystąpi niemożność faktycznego doręczenia korespondencji do rąk własnych pozwanego.
Co prawda nie funkcjonuje w postępowaniu elektronicznym, ale warto wspomnieć, że w postępowaniu zwykłym, na gruncie artykułu 1391 § 1 k.p.c., istnieje instytucja doręczenia komorniczego, a więc jeżeli pozwany będący osobą fizyczną, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie z art. 139 § 1 zdanie drugie k.p.c., nie odebrał wysłanego pod wskazany adres pozwu, innego pisma procesowego lub orzeczenia wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających ani nie ma zastosowania art. 139 § 2 k.p.c. lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu odpis pisma sądowego dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego odpisu pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.
Oznacza to, że w gestii powoda jest skuteczne doprowadzenie do otrzymania przez pozwanego pisma inicjującego postępowanie sądowe w sprawie. Doręczenie pisma za pośrednictwem komornika jest względnie nową instytucją w postępowaniu cywilnym.
Co w sytuacji, w której odebraliśmy nakaz wydany w postępowaniu elektronicznym? Otóż - możemy w terminie 2 tygodni złożyć sprzeciw, co wynika nie tylko z treści nakazu, ale także z artykułu 4802 § 2 pkt 1 k.p.c. w zw. z 50528 k.p.c. Treść takiego sprzeciwu nie ma znaczenia - wystarczy podnieść to, iż sprzeciwiamy się wydanemu nakazowi zapłaty oraz określić zakres naszego sprzeciwu.
Jak już wspomniano powyżej w przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, sąd umarza postępowanie.
Ponadto w przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu przez pozwanego, również prowadzi to do wydania postanowienia (art. 50533 k.p.c.) w zakresie, w którym nakaz zapłaty utracił moc (art. 50536 k.p.c.). Istotne jest zatem, aby w sprzeciwie od jakiegokolwiek nakazu zapłaty, także wydanego w postępowaniu elektronicznym wskazać, czy sprzeciwiamy się roszczeniu w części, czy w całości.
Co więcej, w postępowaniu elektronicznym nie funkcjonują przepisy dotyczące zwrotu pozwu wysłanego przez profesjonalnego pełnomocnika. (A. Majchrowska [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, red. O. M. Piaskowska, LEX/el. 2023, art. 505(29).)
Zgodnie z artykułem 50537 § 1 k.p.c. w tym przypadku zakończenia postępowania każda ze stron ponosi koszty procesu związane ze swym udziałem w sprawie.
Co więcej, powyższe nie oznacza końca drogi dla powoda. Artykuł 50537 § 2 k.p.c. stanowi, że jeżeli w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu EPU powód wniesie przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż EPU pozew przeciwko pozwanemu, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Na żądanie stron sąd, rozpoznając sprawę, uwzględni koszty poniesione przez strony (art. 50537 § 2 k.p.c.). Opłata od pozwu wniesiona w EPU zalicza się na poczet opłaty od nowo wniesionego pozwu.
Nie jest wykluczone przy tym, że po wniesieniu pisma inicjującego proces o to samo roszczenie w innym postępowaniu niż EPU, sąd wyda nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym lub nakazowym, jeżeli ziszczą się przesłanki unormowane w kodeksie postępowania cywilnego.
Fikcja związana z doręczeniem pierwszego pisma rodzi wiele problemów, zwłaszcza po stronie pozwanej. Przede wszystkim brak otrzymania przez pozwanego wysłanego na jego adres zameldowania pisma, wiązać się będzie z uznaniem jej za doręczoną. W następnej kolejności, wobec braku wniesienia przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty, ten uprawomocni się. Prawomocny nakaz zapłaty, opatrzony klauzulą wykonalności, stanowi podstawę wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Może więc okazać się, że pozwany o wydanym nakazie dowie się dopiero na etapie egzekucji komorniczej, gdy np. komornik dokona zajęcia jego rachunków bankowych.
2022-08-01
2023-07-27